Bananaflugan er fljót á vettvang !

Bananaflugan er fljót að láta sjá sig þegar eitthvað sætt hellist niður eða umbúiðir utan um sykraðar vöru rofnar. Bananaflugan er tvívængja. Hér á landi eru 360 tegundir tvívængja en 85 þusund í öllum heiminum.

Bananaflugan (Drosophila melanogaster) er sú flugutegund sem mest hefur verið rannsökuð undanfarin 90 ár og verið mikið notuð við erfðarannsóknir.( Ættli Kári viti um þetta ? )

Lífsferli flugunar eru 14 dagar við bestu skilyrði 25°C hita og 40-50% raka. Flugan finnur sér stað til að verpa á sem næg næring er til staðar t.d í mötuneytum og veitingarstöðum. Þar hefur flugan oft verpt í stúta djús- og gosvéla yfir helgar, þegar ekki verið að nota tækin. Möguleiki er á að ferlið fari af stað við slíkar aðstæður og hefur gert.

Bananaflugan makar sig á ákveðnum mökunarstöðum. Karlflugan er aðeins stærri en Kvennflugan. Karlflugan dansar í kringum Kvennfluguna á mjög flókinn hátt og besti dansarinn uppsker sitt, mjög sjaldgæft er að Karlflugan velji sér maka.

Bananaflugan berst hingað með ávöxtum og varningi.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og varnir  2004

Þetta finnst mér.

Er Kötturinn þinn meindýr ?

Kettir eru smitberar því á þeim lifa sníkjudýr, sem þeir bera inn á heimili manna. Hér má nefna  flær og maura og í saur Katta lifir algengasti þráðormurinn á Íslandi eða kattarspóluormurinn(Toxcara cati).

Elstu heimildir um Ketti eru 11 þúsund ára gamlar og þá var vitað um minnst þrjár tegundir Katta.

Skógarköttinn og Kött sem lifí á eyðimörkum Asíu og síðan Afríska villiköttinn.

Flestir heimilskettir eiga ættir sínar að rekja til Afríska villikattarins.

Á síðustu árum hefur tilfellum fjölgað mikið að meindýraeyðar þurfi að fanga Ketti sem augsýnilega eru orðnir villikettir.

Ýmsar skýringar eru á fjölgun villikatta, ómerktir kettii strjúka,kettir eru skilja ketti eftir þegar þeir flytja og svo margt annað.

Áttfættlumaurinn (Cheyleiella parasitovoarx) var nær óþekkt vandamál til skamms tíma eða til ársins 1986, þegar hann greindist í tveimur innfluttum köttum.

Síðan þá hefur maurinn breiðst út bæði í Köttum og Hundum.

Það ætti að láta ormahreinsa ketti minnst tvisvar á ári hjá dýralækni.

Meindýraeyðar fara afar varlega þegar þeir eru kallaðir til vegna katta.

Kettir bera fuglaflóna í garðinum inn í híbýli manna.

Flestir telja ketti mjög þrifalega og tilvalda sem gæludýr m.a. vegna þess félagsskapar sem kötturinn veitir.

Þessi ánægja er mest meðan kötturinn er kettlingur en vill hvarfa eða minka þegar kötturinn eldist og fer að koma með fugla og mýs heim til húsbóndans.

Ef fólk er bitið af skordýri og köttur er á heimilnu er ráð mitt að fara með köttinn til dýarlæknis og láta skoða  hann.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og varnir  2004

Þetta finnst mér.

Eru Kakkalakkar heima hjá þér ?

Margt er að breytast í skordýrafánuni á Íslandi en breytist samt hægt.

Einu sinni gengu þær sögur fjöllunum hærri, að allt væri morandi í Kakkalökkum á Keflavíkurflugvelli.

Þegar “Kaninn” fór gerði ég útekt fyrir staðarhaldarana á Keflavíkurflugvelli um stöðu mála í meindýrafánuni á vellinum.

Aðeins í einu tilfelli, af á annað þúsun sýnum sem voru tekin, alstaðar í”kanabænum” fannst Kakkalakki og hann var Þýskur.

Þeim Kakkalökkum var að sjálfsögðu eitt og svæðið hreinsað.

Ég hef oft spurt mig, trúði fólk virkilega þessu bulli í mönnum að Ameríkanar vildu lifa við slíkan viðbjóð ?

Hins vegar hafa hlutirir breyst nú eru að koma upp Kakkalakka tilfelli eitt til tvö í mánuði á höfuðborgarsvæðinu og víða á landinu.

Og enn sem fyrr eru það í íbúðum, sem erlent farandverkafólk er að skila af sér og Íslendingar eru að taka við.

Kakkalakkar eru alætur og miklir skaðvaldar í matvælum, naga pappír,gamlar bækur og fl.

Þeir eru daunillir og skilja eftir sig úrgang hvar sem þeir fara.

Ef þeir eru kramdir gýs upp fnykur eins og af terpetínu.

Kvenndýrin bera með sér 20-40 egg í hólfi í afturendanum í tvær vikur eða þar til eggin klekjast út.

Bakarí og veitingastaðir og heimili eru svona kjörstaðir fyrir þessi dýr.

Það hefur komið upp nokkrum sinnum að eitra hefur þurft heilu stigagangana út af Kakkalökkum.

Því þeir komast auðveldlega milli hæða í loftræstikerfinu og svo bara með leiðslum.

Það er ekki sama hvernig eitrað er fyrir þeim og hvaða eitur er notað.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og Varnir   2004

Þetta finnst mér.

Veggjatítlan étur innviði húsa !

Veggjatítla er vel þekkt á höfuðborgarsvæðinu og það hefur orðið vart við hana um allt land.

Það er hægt að segja að sumum húsum sé hættara við smitun en öðrum, eins og húsum þar sem einangrun hefur rýrnað og rakastig þar afleiðandi hækkað en Veggjatítla þarf kjöraðstæður til að lifa.

Kjöraðstæður eru 22-23 hiti 30% raki í viðnum. Þær þrífast ekki í hita yfir 28°C og 11% raka í við.

Fullorðnar bjöllur eru einlitar brúnar, staflaga og nokkuð breytilegar að stærð 2,8-4,8 mm. Þær verpa 20 - 60 eggjum í goti. Þær fljúga um fengitíman og leita þá oftast í birtu og finnast oft í gluggum.

Þær eru skammlífar lifa oft ekki nema tvær til þrjár vikur en ná að makast og verpa. Þær verpa í göt og sprungur í viðnum.

Eggin klekjast út á 3-4 vikum og lifrurnar éta sig inn í viðinn. Lifrurnar eru ljósir fótstuttir ormar, með harða dökka höfuðskel. Heimildum ber ekki saman um hve lengi lifrurnar eru að vaxa upp sumir segja 2-4 ár, aðrir segja ferlið vera 4-8 ár.

Bjöllurnar klekjast út á sumrin í lok maí og fyrri hluta júlímánaðar. Þær grafa sig út á yfirborðið og við það myndast  1-2 mm borgöt.

Hægt er að ráða niðulögum veggjatítlunar með ýmsum ráðum. Og setja upp forvarnir fyrir þær.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og Varnir  2004

Þetta finnst mér.

Veggjalúsin er blóðsuga !

Veggjalúsin er að koma aftur. En henni var útrýmt hér á landi fyrir áratugum.

Lúsin er 4-5mm löng, hún er glær en verður rauð eftir að hafa sogið blóð úr fórnarlambi sínu. Hún er flöt, vængjalaus og búkurinn háralus. Lífsferill Veggjalúsar er egg,lifra og fullvaxið dýr.

Egg klekjast út á 6-17 dögum við 21-28 stiga hita. Kvenndýrið verpir 1-5 eggjum á dag.

Breittar aðstæður hafa gert það að verkum að nú er tilfellum á Veggjalús fjölgandi.

Hingað til lands komu tugþúsundir farandverkamanna frá  ýmsum löndum og frá löndum þar sem Veggjalús er landlæg.

Nú er farandverkafólkið að fara úr landi og Íslendingar að flytja inn í íbúðirnar og þá kemur þessi ófögnuður í ljós.

Mjög erfitt getur reynst að ráða niðurlögum þessa dýrs. En það er hægt ef fólk fer eftir þeim fyrirmælum sem meindýraeyðirinn gefur.

Oftast er Lúsin bundin við einn hýsil en þegar þær fjölga sér þurfa þær meira og byrja að dreifa sér um húsið.

Því er afar mikilvægt að þegar fólk verður fyrir skordýrabiti heima hjá sér,að leita strax í rúmum sængum og í og á húsgögnum við svefnstaði.

Mjög mikilvægt er að ef Veggjalús greinist heima hjá fólki og kannski bara í einu herbergi er að færa ekkert úr sýkta herberginu yfir í önnur.

Lúsin skynjar hita og útstreymi frá fólki og fer þá á stjá til að fá sér að drekka. Hún kann sér ekki hófs og drekkur og drekkur þar til hún er orðin svo útþanin að hún bara dettur af hýslinum og þá skríður hún í felur, en skilur eftir sig blóðdropa eða blóðrák í rúminu.

Það er nær ómögulegt að eyða Lúsinni úr rúmum og húsgögnum, sem eru með lúsaskít og hreiðurstaði þau eru ónýt . Það verður að vagúmpakka rúmum og húsgögnum í palst áður en farið er með þau úr sýktum herbergjum.

Það má ekki henda sýktum rúmum í Sorpu, það verður að láta urða þau t.d. upp í Álsnesi eða láta brenna þetta dót þar sem það er gert.

Þetta er rosalegt tjón sem fólk getur orðið fyrir og eins gott að fólk fari að taka tryggingar fyrir þessum hlutum þegar það tryggir innbú sín.

Ég hef sent inn erindi til Sóttvarnalæknis með beiðni um að skilgreina þetta, sem heilbrigðisvandamál og  gera svona tilfelli tilkynningarskyld, eins og með rottuna. Og er málið í ferli hjá embættinu.

Það er rosalega mikilvægt svo fólk sé ekki sjálft að henda hlutunum og dreifa því dýrinu með því.

Leitið ráða hjá fagmönnum.

Nokkur tilfelli af skordýrabiti valda ofnæmi og þarf  þá fólk jafnvel að leita læknis.

Talið er að veggjalúsin hafi borist til landsins með Norskum hvalföngurum á seinnihluta 18 aldar.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og Varnir  2004

Þetta finnst mér.

Húsflugan er meindýr !

Húsflugan er eitt af fjórum hættulegustu dýrum í heiminum samkvæmt skilgreiningu Alþjóðaheilbrigðistofnunar.

Talið er að 1.4 miljónir manna hafi látist af hennar völdum í heiminum á síðasta ári.

Hún ber á milli bakteríur og sjúkdóma, þar má nefna mislinga,skarlatsótt,taugaveiki,berklaveiki,svartadauða, blóðkreppusótt,listeríu,campylobacter,salmonellu,cycospora,cryptospoidium,E.coli o.fl. 

Og er ástandið verst í löndum sem lítið hreinlæti er og mikil mannmergð þar einmitt grassera þessir sjúkdómar.

 Hér á landi eru til Stóra Húsfluga og Litla Húsfluga. Húsflugan telst til tvívængja 85 þúsund tegundir tvívængja eru til í heiminum og 360 hér á landi.

Og nokkrar tegundir skildar húsflugunni eru víða sjánlegar eins og í kirkjum og við sjávarsíðuna.

Húsflugan getur flogið allt að 20 km leið í einu.

Húsflugan verpir eggjum sínum í saur. Hún verpir 130-150 eggjum í goti.

Hún er með sograna sem hún notar við að sjúga efni af yfirborði því sem hún situr á. Og áður en hún flýgur af stað aftur skítur hún úrgangi frá síðasta viðveru stað.

Dæmi: Húsflugan situr á Kattarskítnum í Kattarkassanum inn í þvottahúsi hjá þér og flýgur síðan inn í eldhús þar, sem þú ert að borða brauðið þitt og hún sest á brauðið  og …ubs skítur á brauðið um leið og þú bentir hendinni að henni og fælir hana.

Það er afar mikilvægt að breiða alltaf yfir mat og matarafganga.

Mikið er til að búnaði til að eyða og fanga flugur og eru Flugnaljós einna áhrifamest í þeim tækjum, finnst mér.

En við þurfum í raun ekki að hafa áhyggjur af Húsflugunni hér á Íslandi er mikið hreinlæti , en mér finnst hún er bara ógeðslegt dýr.

Margir láta samt eitra fyrir henni í híbýlum sínum og á vinnustöðum.

Heimildir: Upplýsingar og fróðleikur um Meindýr og varnir 2004

Þetta finnst mér.

Eru Íslenskar Köngulær hættulegar ?

Svar mitt er alltaf nei .

Marg oft hefur fólk skrifað mér og jafnvel hringt í mig vegna hræðslu við Köngulær og beðið mig að eitra fyrir þeim.

Ég er ekki mjög hrifinn af því en auðvitað verða allir að geta lifað lífinu án hræðslu og ef Köngulær hræða fólk þá er sjálfsagt að hjálpa fólkinu.

En ætli menn viti að það eru í kringum 80-90 tegundir af áttfætlum á Íslandi, jú margir vita það.

Já ég sagði áttfætlur en allar Köngulær hafa átta fætur og eru því ekki skordýr, því skordýr hafa bara sex fætur.

Þær verpa eggjum.

Tíðarfar hefur áhrif á viðkomu þessara dýra og gera þær mismunandi sýnilegar.

Köngulær mynda því einn flokk dýra í lífríkinu í heiminum.

Algenastar eru Krossköngulóin eða eins og hún var kölluð áður Fjallaköngulóin, Hagaköngulóin og Krabbaköngulóinn og þær setja svip sinn á þjóðlífið.

Krossköngulóinn er orðin fræg fyrir að vefa garðhúsgögn og garðaskraut sínum vefum og tekur bara hús trausta taki.

Hagaköngulóin er í þjóðsögutákn finnst mér, eins og bara þetta, ” Könguló, Könguló vísaðu mér á berjamó” og margir hafa farið með þessa tilvitnun og kennt börnum sínum.

Könglær eru rosalega fallegar og vefir þeirra algjör snild.

Margir vísenindamenn hafa sagt að Köngulóinn verði eitt af dýrunum sem lifi eyðingu jarðarinnar.

Köngulær spinna vefi til að veiða flugur og halda því oft húsum hreinum inni fyrir flugum.

En það er samt ógeðslegt að geta ekki setið áreitislaus út í garði í stólnum sínum án þess að könguló þurfi að lesa “Moggan” með manni.

En auðvitað verðum við að lifa við þetta og læra að lifa við þetta.

Þetta finnst mér,

Er hægt að grilla Ánamaðka ?

í  kreppuni kemur margt í ljós og fólk veltir ýmsu fyrir sér.

Um daginn fékk ég fyrirspurn á netfangið mitt um hvort hægt væri að grilla Ánamaðka ?

Já eða bara að nota köngulónar til matargerðar og tína þær af húsunum.Í staðin fyrir að eitra fyrir þeim.

Ég hélt fyrst að það væri eitthvað grín á ferðinni  en hringdi í viðkomandi þar sem símanúmer var uppgefið.

Svo var ekki, viðkomandi hafði lesið bókina mína sem ég gaf út 2004 og hafði áhuga á að kanna hvort einhver skordýr eða ormar væru æt á Íslandi.

Viðkomandi hafði búið í mörg á í annari heimsálfu þar, sem sjálfsagt var að borða orma og skordýr.

Meira segja sagði viðkomandi að á ákveðnum tíma hefði ein tegund af maurum fengið vængi um fengitíman og þá flykktist þusundir manna út að skógunum viða að, tilað ná þeim og stinga  þeim síðan ofani súkkulaði eða síróp og borða þá. Og þeir eru bara rosalega góðir sagði viðkomandi.

Ég sagði að það væri ekki hefð fyrir svona hlutum hérna en það kynni að breytast með breyttri menningu og þrengingum.

Þó taldi ég að það væru þá helst Mývetningar sem hefðu smakkað orma, því ég hafði heyrt um að þeir frystu Fiskiflugulifrur til að beitu á vetrarmánuðum í dorgi létu þá síðan þiðna upp í sér og einn og ein lifra slippi þá ofan í þá.

En auðvitað eru þetta bara sögur…..

Fólk getur auðvitað prófað þetta…..nei ég held varla.

Þetta finnst mér.

Af hverju eru Silfurskottur heima hjá þér ?

Silfurskottan er ein algengasta rakapaddan á Íslandi, hún finnst um allt land.

Hún þrífst best þar sem raki og hiti eru og þar leggur hún út egg sín.

Því gæti verið að byrja að leka hjá þér eða að lagnir séu illa einangraðar.

Þvi skordýrin eru alltaf að segja okkur eitthvað þegar þau birtast okkur.

Silfurskottan er ljósfælið dýr og eru því kjörstaðir hennar  undir gólflistum, í sökklum og í dimmum og rökum rýmum.

Silfurskottan er skordýr með 6 fætur og hreifir sig eins og fiskur og getur skotist afar hratt yfir gólf eða flöt.

Hún er ljósgrá, eða ljósgulleit og eins og hún sé hreistrug. Stundum er hún dökk.

Hún getur orðið 5 ára gömul og á lífsleiðinni við bestu skilyrði getur hún verpt 600 eggjum.

Talið er að hún verði kynþroska 3 ára. Eingöngu hafa fundist kvenndýr svo um meyfæðingu er að ræða hjá henni.

Þegar Silfurskottur finnast í fjölbýlishúsi þarf að eitra fyrir henni í þeim stigagangi sem hún finnst í og í sameign og geymslum.

Hún fer auðveldlega á milli hæða með leiðslum og bara með fólki.

Vandaðu val þitt á meindýraeyðinum, spurðu hann eftir meindýraeyðisleyfinu frá Umhverfistofnun og eiturefnaleyfinu frá Sýslumanni/Lögreglustjóra og hvort hann hafi starfsleyfi frá því sveitarfélagi sem þú ert í.

Ef hann getur ekki sýnt þér þessi leyfi er hann ekki með réttindi. Skoðaðu líka hvort leyfin séu í gildi.

Bara svona fróðleikur og viðvörunarorð til ykkar.

Þetta finnst mér.

Maður klappar ekki Geitungum !

Nú er tími Geitungana og margir garðeigendur óhressir með að þessi dýr hafi tekið garðinn þeirra trausta taki.

En hvað veist þu um Geitunga ?

Það eru fjórar tegundir Geitunga sem lifia á Íslandi.

Trjágeitungur ,sem er sýnilegastur á þessum tíma.

Holugeitungur er líka kominn af stað.

Húsageitungur er líka á ferðinni.

Roðageitungur en hann er er mjög sjaldgæfur.

Bú Geitunga eru hrein snild. Þau eru búin til úr trjákvoðu eða eins og við þekkjum hana eins og pappír.

Drotningin byrjar ein á vorin oft um og eftir 20 Apríl,hún býr til litla kúlu og inní kúlunni byrjar hún að búa til hólf fyrir væntanleg egg.

Hvert hólf er nákvæmlega sexstrent og eru nákvæmlega jafn stór.

Hólfin eru fest saman með kvoðu og mynda svona köku og þessi kaka er hringlaga eða nákvæmilega 360°

Búin er mjög fljót að stækka og framleiðir drotningin, varðflugur sem verja búið og eru stöðugt að laga búið utan frá. Og svara strax viðbrögðum sé búinu ógnað.

Og svo vinnukonur sem taka eggin frá drotningunni og setja í hólfin og eru líka úti að safna efni í búið.

Búin geta orðið mjög stór við fullkomnar aðstæður jafnvel eins stór og körfubolti og þá erum við að tala um nokkur þúsund dýr.

Seinni part ferlisins fer drotningin að framleiða karldýr, sem fara út og safna blómasafa  og sjúga próteinið úr blaðlúsum meðal annars.

Og þá er komið að síðasta ferlinu hjá drotningunni það að framleiða nýjar drotningar og um leið og hún er byrjuð að verpa drotningum, þá koma karldýrin og skila þessum vetrarforða sem þeir eru búnir að safna fyrir drotningarnar og frjógva þær í leiðinni.

Nýju drotningarnar hverfa síðan úr búinu og finna sér einhvern stað til að fela sig á þar til næsta vor.

Búin drepast svo og eru aldrei notuð aftur.

Fólk ætti að fara varlega í kringum Geitungabú og ekki vera að taka einhverja sénsa með að eyða þeim sjálft til þess eru fagmennirir.

Þetta getur verið hættulegt ef fólk er með ofnæmi, þá getur stunga frá Geitung valdið bráðaofnæmi hjá fólki.

Og stungur í háls og munn geta verið lífshættulegar. En hér á Íslandi hefur enginn ennþá látið lífið vegna Geitunastungu, en það hefur gerst erlendis.

Því er mitt ráð til ykkar látið fagmenn um að eyða búunum.

Vona að þið séuð eitthvað fróðari um Geitunga en þetta var svona það helsta um þá.

Þetta finnst mér.